Co to jest metoda Lean Startup i dla kogo jest przewidziana ta metoda? Biznesplan czy lean startup – sprawdź którą metodę warto wybrać.
Jednym z najważniejszych zasad metody Lean Startup jest tworzenie minimalnych wersji produktu (MVP). Zbieranie informacji zwrotnych od klientów sprawi, że Twój startup może szybciej dostosować produkty do potrzeb rynku. To przyspieszy ich wprowadzenie na rynek.
LEAN STARTUP – NAJWAŻNIEJSZE ZAŁOŻENIA
Lean Startup to podejście do prowadzenia biznesu, które opiera się na cyklicznych procesach, elastyczności oraz ciągłym dostosowywaniu się do zmieniających się warunków rynkowych. Celem tej metody jest odkrycie najkrótszej możliwej drogi do stworzenia produktu lub usługi, która spotka się z ciepłym przyjęciem ze strony klientów.
Metoda Lean Startup zakłada, że ciężko jest określić realne oczekiwania i potrzeby klienta na początku działalności, jako iż sami klienci często nie posiadają skonkretyzowanych oczekiwań. A zatem, zamiast czasochłonnego procesu tworzenia idealnego i dopracowanego produktu stawia się na produkt niedoskonały, który oddaje się na rynek. Jest to tak zwany MVP.
Następnie, na podstawie reakcji klientów wyciągane są wnioski, na podstawie których produkt lub usługa będą udoskonalane. Aby dowiedzieć się więcej na temat testowania produktów możesz przeczytać artykuł 5 skutecznych narzędzi jak przetestować pomysł na biznes.
Nadrzędnym celem tej metody jest minimalizacja ryzyka nietrafionego projektu, który zbankrutuje ze względu na nieprawidłowe określenie oczekiwań klienta. Nawet najlepszy biznesplan może okazać się zawodny w sytuacji, gdy źle określisz potrzeby potencjalnego klienta.
Wiele osób poświęca mnóstwo czasu i środków na stworzenie idealnego produktu. Gdy ten nie spotyka się z ciepłym przyjęciem ze strony odbiorców, dalsze założenia biznesplanu stają się nieaktualne. Trzeba zaczynać od nowa. Tracisz pieniądze i czas, które poświęciłeś na utworzenie pełnego produktu.
Metoda Lean Startup stawia na proces, w którym idealny produkt powstaje w drodze eksperymentowania i obserwowania reakcji klientów.
HISTORIA LEAN STARTUP
System tak zwanej „szczupłej produkcji” po raz pierwszy zastosowała Toyota. Pomysłodawcą tego modelu był Taiichi Ohno. Uważał on, że wydawanie pieniędzy na inny cel, niż tworzenie wartości produktu w oczach klienta końcowego jest marnotrawstwem.
Toyota postawiła na ścisłą kontrolę jakości każdego etapu produkcyjnego, aby jak najwcześniej wyeliminować błędy. Ponadto utrzymywali bliskie kontakty z dostawcami w celu lepszego zrozumienia oczekiwań i potrzeb klientów.
Steve Blank, przedsiębiorca z Doliny Krzemowej, wydał książkę, w której argumentował, że startupy powinny bardziej skupiać się na rozwoju klienta, aniżeli na rozwoju produktu.
Chodzi o to, aby jak najwcześniej skupić się na poznawaniu klientów, ich potrzeb, oczekiwań oraz problemów, a następnie tworzyć produkt oparty o zebrane informacje. Stawia się zatem hipotezy, które następnie są weryfikowane poprzez eksperymenty związane z obserwowaniem reakcji klientów.
Swoistym przewodnikiem po metodzie Lean Startup jest książka „The Lean Startup” stworzona przez Erica Riesa. Terminy stworzone przez Riesa pozwoliły precyzyjniej określić założenia tej metody.
ETAPY ROZWOJU FIRMY METODĄ LEAN STARTUP
To właśnie na podstawie książki Erica Riesa możemy dzisiaj wskazać etapy rozwoju przedsiębiorstwa zgodne z modelem Lean Startup. W dużej mierze są one zaprzeczeniem tradycyjnej wizji biznesu.
Warto jednak podkreślić, że metoda Lean Startup była wielokrotnie testowana, a jej skuteczność została poparta badaniami naukowymi.
Przedsiębiorcy, którzy chcą rozwijać swoją firmę w modelu Lean Startup powinni pamiętać o czterech kluczowych zasadach, z których wyodrębnić możemy etapy:
1. Ustalenie hipotez i określenie celów
Początkujący przedsiębiorca musi na początku drogi określić hipotezy, które pozwolą na dalsze nabywanie wiedzy i udoskonalanie produktu lub usługi. Kluczowe są dwa rodzaje hipotez: hipoteza wartości oraz hipoteza wzrostu.
Hipoteza wartości sprawdza, czy produkt lub usługa są w stanie sprostać oczekiwaniom klientów, podczas gdy hipoteza wzrostu ma weryfikować, w jaki sposób nowi klienci będą dowiadywali się o produkcie lub usłudze. W biznesplanie odpowiednikiem są założenia strategii ukierunkowanej na realizację wizji. Hipotezy w metodzie Lean Startup muszą być jednak klarowne oraz możliwe do sprawdzenia.
Należy zaakceptować fakt, że postawione hipotezy nie zawsze okażą się prawdziwe. To całkowicie naturalne. Gdy wstępne hipotezy okażą się błędne, na podstawie zebranych informacji można postawić nowe, bardziej trafne hipotezy.
2. Stworzenie minimalne satysfakcjonującego produktu (MVP)
Aby zweryfikować hipotezy, potrzebny jest eksperyment. Przedsiębiorca musi opracować wczesną wersję produktu lub usługi, która zostanie oddana klientom. Może to być produkt niedoskonały, co nie oznacza jednak, że może być wadliwy.
Kluczem do sukcesu jest stworzenie minimalnie satysfakcjonującego produktu (MVP), który sprosta oczekiwaniom pierwszych klientów i nie narazi na szwank wizerunku firmy. Wytworzony produkt powinien odznaczać się wysoką jakością wykonania, ale może mieć ograniczone funkcje.
3. Proces eksperymentowania i analizy
Po wprowadzeniu wczesnego produktu na rynek można już przeprowadzić eksperyment i obserwować w jaki sposób na produkt lub usługę reagują klienci. Przedsiębiorca weryfikuje hipotezę wartości, a zatem sprawdza, czy dany produkt spełnia oczekiwania klientów, a także weryfikuje hipotezę wzrostu, analizując, czy produkt dociera do odbiorców zgodnie z przewidywaniami.
Na podstawie eksperymentów przedsiębiorca zyskuje wiedzę, która zostanie wykorzystana do pokierowania dalszym rozwojem przedsiębiorstwa. W praktyce, firmy mogą stworzyć kilka wczesnych produktów, aby móc mierzyć większą liczbę parametrów i zyskać większą bazę danych do analizy.
4. Kontynuacja lub zwrot w modelu biznesowym
U podstaw metody Lean Startup stoi minimalizacja kosztów oraz skrócenie czasu potrzebnego do uzyskania satysfakcjonujących wyników sprzedaży. Na podstawie zebranych i przeanalizowanych danych przedsiębiorca musi sobie odpowiedzieć na pytanie, czy należy kontynuować rozwój produktu, czy też należy wprowadzić kolejne zmiany.
Jeśli produkt sprzedaje się dobrze i stale zyskuje nowych odbiorców, wówczas nie ma potrzeby dalszego udoskonalania. Jest to opłacalne w sytuacji, gdy mamy pewność, że dalszy rozwój produktów będzie opłacalny w kontekście wzrostu sprzedaży. Możliwy jest także scenariusz, że wczesny produkt nie spotka się z dobrym przyjęciem klientów. Wówczas konieczny jest zwrot w modelu biznesowym. Stawia się nowe hipotezy i tworzy nowy produkt, który tym razem powinien lepiej sprostać realiom rynku.
LEAN STARTUP A BIZNESPLAN
Lean Startup to metoda, która w dużej mierze podważa tradycyjne modele biznesowe, u podstawy których stoi biznesplan. Biznesplan to obszerny, wielostronicowy dokument. Uczą o nim w szkole, na studiach i oczekuje się przy staraniu o dotacje, np. z dotacje z Urzędu Pracy.
Bieznesplan zawiera się informacje o docelowym produkcie lub usłudze, przeprowadza symulacje rynkowe, szacuje koszty i zyski, określa szanse i zagrożenia, a także zwraca uwagę na konkurencję.
Metoda Lean Startup nie pozwala na stworzenie takiego biznesplanu, z bardzo prostego powodu – w tym modelu nie wiemy, jak będzie wyglądał docelowy produkt lub usługa. Będzie on dostosowywany do zmieniających się potrzeb klienta.
Steve Blank, który jako pierwszy opisał metodę Lean Startup twierdzi, że opracowywanie biznesplanu może okazać się stratą czasu, ponieważ często jego założenia dezaktualizują się już po pierwszym kontakcie z potencjalnym klientem. Nie oznacza to jednak, że można całkowicie zrezygnować z planu.
Lean Startup jest zwięzły i przede wszystkim zawiera hipotezy, które następnie będziesz sprawdzał w drodze eksperymentu. W metodzie Lean Startup powinieneś również dokładnie przeanalizować dostępne fundusze. Dzięki temu dowiesz się, jaki budżet można przeznaczyć na wczesne produkty, pozostawiając sobie rezerwę na wszelkie zmiany potrzebne na dostosowanie go do realiów rynku.
JAK PRZYGOTOWAĆ PRAWDIŁOWY LEAN STARTUP
Podstawą każdej koncepcji Lean Startup są dwie hipotezy – hipoteza wartości oraz hipoteza wzrostu.
W hipotezach wartości należy odpowiedzieć sobie na pytanie: w jaki sposób dany produkt ma sprostać oczekiwaniom klientów?
W hipotezach wzrostu szukamy odpowiedzi na pytanie: w jaki sposób produkt lub usługa będą stopniowo pozyskiwać nowych klientów?
Na podstawie hipotez zaprojektuj wczesny produkt, który pozwoli Ci na przeprowadzenie eksperymentu. Wyznaczy to kierunek dalszych działań. W dużej mierze jest to strategia ukierunkowana na realizację celu, z tym zastrzeżeniem, że firma będzie eksperymentować z wczesnym i niedoskonałym produktem.
Chociaż w modelu Lean Startup rezygnujesz z tradycyjnego biznesplanu, to nie możesz zrezygnować z rzeczowej analizy finansowej. Musisz oszacować dostępny budżet początkowy, a następnie zaplanować działania związane ze stworzeniem i wypromowaniem wczesnego produktu. Należy uwzględnić duże rezerwy, które będą potrzebne do tego, aby udoskonalić produkt lub usługę.
Pamiętaj, że zyski mogą pojawić się dopiero przy okazji kolejnej wersji produktu. To słabsza strona modelu Lean Startup – hipotezy stawiane na początku drogi mogą się okazać nieprawidłowe, a wówczas potrzebny będzie duży budżet na to, aby rozpocząć eksperymentowanie od nowa.
LEAN STARTUP – KORZYŚCI
Metoda Lean Startup ma na celu zminimalizować koszty potrzebne do stworzenia produktu lub usługi. Dzięki temu produkt, który stworzysz, odniesie sukces na rynku i pozwoli Twojej firmie generować satysfakcjonujące zyski. W tej koncepcji nie zachodzi również ryzyko, że wyidealizowana wizja firmy całkowicie rozminie się z realiami rynku.
Mamy w Polsce takie możliwości jak działalność nierejestrowana, która pozwala bez założenia biznesu przetestować stworzony MVP.
Co ważne, metoda Lean Startup była wielokrotnie sprawdzana, a liczne badania naukowe pokazują, że jest ona skuteczna. W tej metodzie nie przyjmuje się założenia, że dobry biznes polega na odpowiednim wyczuciu rynku czy intuicji. W technice Lean Startup poznajesz rynek i dostosowujesz się do niego poprzez eksperymenty.
PODSUMOWANIE
Metoda Lean Startup jest znana od wielu lat, ale wciąż uchodzi za bardzo innowacyjny i nietypowy model biznesowy. Odrzuca bowiem podstawowe założenia tradycyjnego biznesplanu, w którym celem jest stworzenie produktu lub usługi idealnie dostosowanej do potrzeb klientów.
Metoda Lean Startup zakłada, że określenie realnych potrzeb i oczekiwań klientów w dużej mierze jest po prostu niemożliwe lub ryzykowne na starcie działalności. Model zakłada zatem eksperymentowanie i uczenie się na podstawie reakcji klientów w celu stałego udoskonalania produktu lub usługi.
