Co to jest mikro, mała i średnia firma? Sprawdź wielkość firmy

Czy to Twoja firma jest mikro, mała czy średnia? Wielkość firmy może mieć wpływ na dotacje. Sprawdź, jaką firmę prowadzisz.

Zdefiniowanie wielkości przedsiębiorstwa jest bardzo istotne w perspektywie systemu pomocy publicznej. Chodzi tu o wszelkie dofinansowania, dotacje, programy, ale również regulacje podatkowe, które mogą być bardziej korzystne dla mikro-, małych oraz średnich firm.

Choć kryteria przydzielenia firmy do jednej z kategorii na podstawie liczby pracowników i obrotu netto jest bardzo klarowne, o tyle już samo dokonywane obliczeń może być problematyczne. Zobacz charakterystykę mikro, małych, średnich oraz dużych firm.

KRYTERIA WIELKOŚCI FIRMY

Informacji na temat kryteriów oceny wielkości firmy dostarcza nam ustawa Prawo Przedsiębiorców. Ocena wielkości firmy zależy od dwóch kryteriów, a mianowicie od średniorocznego zatrudnienia oraz od rocznego obrotu netto lub sumy aktywów bilansu. Co ważne, do zaliczenia firmy do niższej kategorii potrzebne jest spełnienie obu kryteriów.

Dla przykładu, jeśli liczba pracowników odpowiada małej firmie, ale już wypracowany obrót netto kwalifikuje się do firmy średniej, wówczas zgodnie z ustawą Prawo Przedsiębiorców firma zostanie sklasyfikowana jako średnia. I na odwrót, jeśli liczba pracowników jest odpowiednia dla firmy średniej, to nawet przy niższym obrocie netto będzie ona klasyfikowana jako firma średnia.

Z perspektywy przedsiębiorstwa niższa kategoria zazwyczaj jest bardziej opłacalna ze względu na regulacje prawne oraz liczne programy i dotacje.

1. Liczba pracowników

Pierwszym kryterium jest liczba pracowników. Kluczowy jest tu termin „średnioroczne zatrudnienie”.

Zgodnie z definicją liczbę pracowników powinno się ustalać w oparciu o pełne etaty, nie uwzględniając przy tym pracowników przebywających na urlopach:

• macierzyńskich,
• na warunkach urlopu macierzyńskiego,
• ojcowskich,
• rodzicielskich i urlopach wychowawczych,
• a także pracowników zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego.

Pracownicy uwzględnieni w obliczeniach muszą jednocześnie wypełniać definicję obecną w Kodeksie Pracy, zgodnie z którą pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.

Jak obliczyć średnioroczne zatrudnienie

Do obliczenia średniorocznego zatrudnienia niezbędne będzie obliczenie przeciętnego zatrudnienia miesięcznego.

Można to zrobić na trzy sposoby, stosując metodę:

1. pełną (średnia arytmetyczna w wyniku podzielenia sumy stanów zatrudnienia w poszczególnych dniach pracy w danym miesiącu przez liczbę dni kalendarzowych w miesiącu),
2. uproszczoną chronologiczną (obliczenie średniej z połowy stanu zatrudnienia w pierwszym, piętnastym i ostatnim dniu miesiąca),
3. uproszczoną jako średnią z sumy dwóch stanów dziennych (pierwszy i ostatni dzień miesiąca).

Średnioroczne zatrudnienie oblicza się na podstawie pełnych etatów. Co z pracownikami niepełnozatrudnionymi? Aby uzyskać wynik należy pomnożyć liczbę pracowników przez wymiar powierzonych im etatów, np.: 2 pracowników x ½ etatu = 1 pracownik. A zatem, jako jednego pracownika policzymy także cztery osoby zatrudnione na ¼ etatu.

Pułapy określające, czy firma jest mikro, mała, średnia czy duża, prezentują się następująco:

2. Roczny obrót netto lub suma aktywów bilansu

Drugim kryterium jest roczny obrót netto lub suma aktywów bilansu. Aby zaklasyfikować firmę do wyższej kategorii wystarczy tylko jedno z tych kryteriów.

Roczny obrót netto oblicza się ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz obrót z operacji finansowych. Innymi słowy, jest to po prostu całkowita wartość sprzedaży dób lub usług w przeciągu jednego roku obrotowego.

Z kolei suma aktywów bilansu obliczana jest jako suma wartości wszystkich aktywów, zarówno trwałych, jak i obrotowych.

Warto jeszcze wspomnieć o tym, że progi podaje się w euro. Przeliczenia złotówek na euro dokonuje się na podstawie średniego kursu ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w ostatnim dniu roku obrotowego.

Zgodnie z kryterium rocznego obrotu netto lub sumy aktywów bilansu, do oceny wielkości firmy można wykorzystać trzy pułapy, a konkretniej:

KIM JEST MIKROPRZEDSIĘBIORCA?

Zgodnie z kryteriami obecnymi w ustawie Prawo Przedsiębiorcy, mikroprzedsiębiorstwa muszą spełniać dwa kryteria:

1. średnioroczne zatrudnienie w tych firmach musi być niższe, aniżeli 10 pracowników,
2. roczny obrót netto i suma aktywów bilansu muszą być niższe, niż 2 mln euro.

Mikroprzedsiębiorstwo to najmniejsza jednostka działalności gospodarczej w naszym kraju. Mikroprzedsiębiorcami są osoby prowadzące jednoosobowe działalności gospodarcze i rodzinne firmy. Są to z reguły osoby samozatrudnione, które świadczą usługi outscoringowe dla większych podmiotów. W polskiej gospodarce mikroprzedsiębiorstwa stanowią bardzo ważną część.

Status mikroprzedsiębiorstwa wiąże się z możliwością wyłączenia spod przepisów ustawy o Pracowniczych Planach Kapitałowych. Takiej możliwości nie mają małe i średnie firmy.

MAŁA FIRMA – DEFINICJA I PRZYKŁAD

Małe firmy są to podmioty, które rozwinęły się na tyle, aby zatrudnić kilkudziesięciu pracowników i generują większe obroty. Nie są to więc wcale takie małe firmy

Ustawa Prawo Przedsiębiorców pozwala na sklasyfikowanie firmy jako małego przedsiębiorstwa, jeśli spełnione są dwa następujące warunki:

1. średnioroczne zatrudnienie musi być niższe, aniżeli 50 pracowników,
2. roczny obrót netto lub suma aktywów bilansu muszą być niższe, aniżeli 10 mln euro.

ŚREDNIA FIRMA – KTO DO NIEJ NALEŻY

Kolejny etap rozwoju przedsiębiorstwa to średnie przedsiębiorstwo. Średnia firma w ujęciu lokalnym będzie uchodziła za bardzo duże przedsiębiorstwo.

W obecnym kształcie ustawy znajdziemy definicję także dla średniej firmy. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, aby firma mogła zostać zaklasyfikowana jako średnie przedsiębiorstwo, spełnione muszą być dwa kryteria:

1. średnioroczne zatrudnienie musi być niższe, aniżeli 250 pracowników,
2. roczny obrót netto musi być niższy niż 50 mln euro, lub suma aktywów bilansu musi być niższa, aniżeli 43 mln euro.

DUŻA FIRMA – CHARAKTERYSTYKA

Ustawa Prawo Przedsiębiorcy nie definiuje natomiast dużych firm. Powód jest prozaiczny – zaliczenie do niższych kategorii wiąże się z pewnymi benefitami związanymi chociażby z korzystniejszymi regulacjami prawnymi oraz warunkami pomocy publicznej, z których korzystać nie może duża firma.

Znając jednak warunki dla mikro, małych oraz średnich firm możemy stwierdzić, że duża firma to taka, która spełnia przynajmniej jeden z niższej wymienionych warunków:

1. średnioroczne zatrudnienie w tej firmie jest wyższe, niż 250 pracowników,
2. roczny obrót netto wykracza poza 50 mln euro lub suma aktywów bilansu przekracza 43 mln euro.

Jeśli spełnione jest przynajmniej jedno z wymienionych kryteriów, takie przedsiębiorstwo nie będzie mogło korzystać z regulacji prawnych przewidzianych dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw.

Duże przedsiębiorstwa stanowią zdecydowanie najmniejszą grupę podmiotów gospodarczych w Polsce. Niemniej jednak, ich znaczenie nie może być zlekceważone, ponieważ mają ogromny wpływ na gospodarkę. Przede wszystkim przyczyniają się do tworzenia wielu miejsc pracy, a ich znaczące podatki wpływają na budżet państwa.

Pod względem prawnym wiele osób uważa, że duże firmy muszą przyjmować formę spółki, na przykład spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Jednak z prawnego punktu widzenia nie jest to wymóg konieczny, ponieważ można prowadzić je również jako zwykłą działalność gospodarczą.

SEKTOR MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW

W celu harmonizacji polskiego prawa z prawodawstwem Unii Europejskiej, w Polsce przyjęto klasyfikację na sektor małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP). Taki sektor jest stosowany we wszystkich krajach Unii Europejskiej.

Do sektora MŚP zalicza się podmioty prowadzące działalność gospodarczą bez względu na jego formę prawną. Pozwala to uwzględnić m.in. osoby prowadzące działalność na własny rachunek, czy też przedsiębiorstwa rodzinne.

W 2004 roku w Polsce wyodrębniono kategorie przedsiębiorstw zgodnie z założeniami Sektora małych i średnich Przedsiębiorstw. Te zasady oceny wielkości są stosowane w krajach Unii Europejskiej, a także przez Światową Organizację Handlu czy też Bank Światowy.

Sektor MŚP wyróżnia:

1. mikroprzedsiębiorstwa,
2. przedsiębiorstwa małe,
3. przedsiębiorstwa średnie.

Kryteria oceny wielkości są jednolite z tymi, które przyjęto w ramach ustawy Prawo Przedsiębiorców. Obowiązuje dodatkowy wymóg, zgodnie z którym kryteria muszą być spełnione przez dwa kolejne lata obrachunkowe, aby przedsiębiorca mógł wykazać się statusem MŚP i skorzystać z benefitów związanych z tym statusem.

Warto również wiedzieć, w jakim konkretnie celu wprowadzono klasyfikację Sektora małych i średnich przedsiębiorstw.

CZYM SĄ PRZEDSIĘBIORSTWA ZALEŻNE I PARTNERSKIE

Weryfikacja przynależności przedsiębiorstwa do sektora MŚP wymaga uwzględnienia jego niezależności, partnerstwa lub związku z innymi firmami.

Aby dokonać takiej oceny, należy zbadać wszelkie powiązania z innymi podmiotami. Jeśli istnieją takie powiązania, ich dane muszą zostać uwzględnione w analizie, aby sprawdzić, czy zbiorcze dane spełniają kryteria dla przedsiębiorstw działających w sektorze MSP.

Przedsiębiorstwo niezależne

Przedsiębiorstwo jest uważane za niezależne, jeśli spełnia następujące warunki: jest samodzielne, co oznacza, że nie posiada udziałów w innych firmach ani nie jest właścicielem udziałów w nim żadne inne przedsiębiorstwo.

Posiada mniej niż 25% kapitału lub głosów w innych firmach, lub żadne inne przedsiębiorstwo nie posiada takiego udziału w nim.

Przedsiębiorstwo partnerskie

Przedsiębiorstwo partnerskie to taka firma, która posiada 25% lub więcej kapitału lub głosów w innym przedsiębiorstwie, a z kolei inne przedsiębiorstwo posiada taki sam udział w tej firmie. Przedsiębiorstwo partnerskie nie może być związane z inną firmą, gdyż w przeciwnym razie nie można go uznać za partnerskie.

Przedsiębiorstwo związane

Przedsiębiorstwa uważa się za związane, jeśli istnieje między nimi związek, w którym jedno przedsiębiorstwo posiada większość głosów przysługujących udziałowcom drugiego przedsiębiorstwa. Związek może również polegać na tym, że jedno przedsiębiorstwo ma prawo mianować lub odwoływać członków zarządu lub rady nadzorczej drugiego przedsiębiorstwa.

JAK WIELKOŚĆ FIRMY WPŁYWA NA JEJ DZIAŁALNOŚĆ?

Przynależność od określonej kategorii może oznaczać liczne benefity finansowe oraz związane z korzystniejszymi regulacjami prawnymi, czy też pomocą de minimis.

Dla przykładu, firmy należące do sektora MŚP mogą liczyć na następujące korzyści finansowe:

1. preferencyjne kredyty dla firm,
2. kredyty podatkowe,
3. dotacje i dofinansowania z funduszy unijnych,
4. gwarancje kredytowe,
5. przyspieszona amortyzacja.

Sektor MŚP jest także objęty licznymi programami wsparcia niefinansowego, ukierunkowanego na dalszy rozwój tego sektora. Doskonałym przykładem takiej formy wsparcia są chociażby Inkubatory Przedsiębiorczości.

Mikroprzedsiębiorstwa oraz małe i średnie firmy mogą także bezpłatnie wysyłać swoich pracowników na szkolenia oraz kursy rozwoju kompetencji, a także korzystać z fachowego doradztwa w zakresie prowadzenia przedsiębiorstw.

Można także wskazać łagodniejsze regulacje prawne w niektórych kwestiach. Dla przykładu, mikroprzedsiębiorstwa są wyłączone spod przepisów o pracowniczych planach kapitałowych. Wszystko to ma pomóc w rozwoju sektora małych i średnich przedsiębiorstw.

To właśnie dlatego charakterystyka mikro-, małych i średnich firm jest tak istotna – przynależność do niższej kategorii często oznacza wymierne korzyści, które przekładają się na dużo lepsze warunki sprzyjające długofalowemu rozwojowi przedsiębiorstwa.