Muzyka bez ZAIKS i STOART do restauracji. Jak nie płacić ZAIKSowi?

Muzyka bez ZAIKS do restauracji i salonu kosmetycznego to ważny element marketingu. Sprawdź, jak nie płacić ZAIKS i mieć muzykę w lokalu.

Muzyka bez ZAIKS to jak sernik bez rodzynek – jedni lubią, inni nie. Różne instytucje rzucą się na Twój portfel gdy tylko otworzysz lokal. Dziś podrzucam Ci kij, abyś mógł je odgonić. Na początek „ZAIKS”.

Doprecyzujmy. Jeśli masz pieniądze, otwierasz restaurację o wysokim standardzie lub inną działalność, gdzie muzyka jest częścią usługi, to nie czytaj dalej. Stać Cię na opłacenie ZAIKS-u. Wyjmij z kieszeni 20 stówek i na rok miej problem z głowy. Poniższy tekst jest dla Ciebie, jeśli masz ograniczony budżet, chcesz zaoszczędzić i dowiedzieć się jak nie płacić ZAIKSowi.

Kiedy nie ominiesz ZAIKS-u

Są sytuacje, w których puszczanie muzyki bez ZAIKSu jest niemożliwe. Mam tu na myśli:

• organizacja dyskoteki z DJ-em (chyba, że DJ będzie pracował na kawałkach na licencji Creative Commons),
• występy zespołów grających covery (chyba, że zespół zagra covery kawałków na licencji CC),
• karaoke (chyba, że goście będą śpiewać do kawałków na licencji CC),
• emisja filmu (chyba, że puścisz film kina amatorskiego).

Stowarzyszenia dysponują osobnym cennikiem dla każdej z wymienionych imprez.

Korzyści opłacania ZAIKS-u

Zanim zdecydujesz się nie płacić ZAIKSowi to wiedz, że wszyscy znani twórcy są w nim zrzeszeni. Jeśli chcesz umilać czas swoim gościom puszczając im Grechutę, Dodę czy Bednarka, to płacenie na ZAIKS (i innych ozz) Cię nie ominie. Z kolei gdy markę lokalu kształtujesz na niszową lub gdy muzyka nie jest Twoim głównym tematem działalności, to warto rozważyć mniej znanych artystów.

Opłacenie ZAIKSu to koszt rzędu ok. 800zł przy płatności z góry za rok. Biorąc pod uwagę ilość i jakość utworów jakie masz dyspozycji, to nie jest to dużo. Ale po opłaceniu ZAIKS-u do kolejki ustawiają się kolejne stowarzyszenia i związki broniące praw autorskich…

Oto lista stowarzyszeń, które podczas kontroli mogą upomnieć się o nieswoje:

• ZAIKS – stowarzyszenie autorów,
• SAWP – stowarzyszenie artystów wykonawców,
• STOART – związek artystów wykonawców,
• ZPAV – związek producentów audio-video,
• SFP – stowarzyszenie filmowców polskich,
• ZASP – związek artystów scen polskich.

Najgorsze, że działają zgodnie z prawem. Wszak słuchając muzyki musisz zapłacić nie tylko kompozytorom, ale i wykonawcom oraz producentom. Na dodatek w Polsce w przypadku prawa autorskiego obowiązuje „prawo domniemania”. Czyli jeśli jakiś artysta nie jest w ZAIKS, to przecież niewykluczone, że nie zapisze się doń w przyszłości. A wówczas ZAIKS musi mieć pieniądze, aby mu zapłacić. Zatem puszczanie muzyki bez ZAIKS jest czasami niemożliwe. Chyba, że…

Muzyka bez ZAIKS

Co nieco o uniknięciu ZAIKS-u, STOART i innych pisałem przy omawianiu sposobów na oszczędności w firmie. Polecam tamten artykuł, gdyż jest tam nie tylko o tym jak nie płacić ZAIKSowi, ale również o innych formach oszczędności w firmie.

Najprostszym sposobem, aby nie płacić za ZAIKS jest niewłączanie sprzętu grającego :) Zdarzało mi się bywać w miejscach a’la fast food, gdzie nie grało nic. Możliwe jest również posiadanie w barze telewizora i nie płacenie ZAiKS-u – wystarczy nie włączać głosu.

Ale jeśli szukasz informacji o ominięciu ZAIKS, to najpewniej taka opcja nie będzie Cię interesowała.

Jeśli chcesz umilać czas swoim gościom, to rozwiązaniem jest przejście na licencję Creative Commons.Creative Commons umożliwia twórcom udostępnianie własnych utworów na jednym z czterech warunków. Trzy są zupełnie darmowe, a jeden z nich – warunek NC, zabrania udostępniania komercyjnego. Oznacza to, że utworów opisanych tym symbolem:

nie możesz używać w swojej knajpie. Wszystkie rodzaje licencji Creative Commons znajdziesz tutaj.

Jeśli zdecydujesz się nie płacić ZAIKSowi i postawisz na artystów niszowych, to pozostaje jeszcze wybrać sposób w jaki zdobędziesz muzykę. Są na to cztery sposoby:

1. Radio internetowe z muzyką Creative Commons

Jedyne darmowe radio internetowe, które gra muzykę Creative Commons to Radio Wolne Media. A konkretnie ich „Program 2”. Puszczają dużo muzyki zagranicznej, głównie zza naszej wschodniej granicy. No cóż… Pomimo, że wolałem zdawać maturę z rosyjskiego, to jednak lepiej słucha mi się piosenek angielskich. Ale nie zrażaj się i sprawdź sam: radio.wolnemedia.net/player/.

Istnieją również płatne radia z muzyką CC. Płacisz za „licencję”, dostajesz login z hasłem i możesz puścić gościom muzykę. Radia te mają dużo szerszą ofertę muzyczną w języku angielskim. Najbardziej znane płatne radia to (ceny brutto):

• Muzyka-bez-Zaiks.pl – ceny od 60 zł za kompletną usługę audiomarketingową z dostępem do 14 kanałów tematycznych. Radio jako usługa którego właścicielem jest klient.
  Radio Muzyka-bez-zaiks zapewnia:
  – własny, nowoczesny sprzęt odtwarzający, który sam aktualizuje bazę muzyczną, komunikaty, spoty reklamowe,
  – regularną wymianę i aktualizację muzyki,
  – darmową emisję spotów reklamowych,
  – certyfikat potwierdzający brak konieczności wnoszenia opłat do Zaiks/Stoart/Sawp/Zpav,
  – specjalną naklejkę na drzwi „Tu Muzyka Gra Legalnie”.
  Sprawdź ofertę radia Muzyka bez Zaiks.
• Publicmusic.pl – opłata miesięczna to obecnie 55,35zł za lokal do 100m2 (+12.30zł za każde dodatkowe 100m2). Cenę możesz zbić do 27,68zł za miesiąc, jeśli opłacisz cały rok z góry.
• Musicdays.pl – cena za miesiąc grania to 39zł, za rok z góry – 289zł (24,08zł/m-c), a za 2 lata z góry – 501,84zł (20,91zł/m-c).
• RebelScream.pl – cena odtwarzania radia to ok. 61zł za miesiąc. Radio posiada 14 kanałów tematycznych, które możesz w każdej chwili zmienić. Firma oferuje również aplikację na OSX i Android.
• Jamendo.com/pl – światowy potentat. Kiedyś bezpłatny serwis, dziś już zarabiający na muzyce. Ceny od 5 euro do 20 euro miesięcznie w zależności od powierzchni lokalu. Jakość muzyki na światowym poziomie.

Cenowo nieźle. Zwłaszcza w porównaniu z kosztami, które trzeba ponieść przy płaceniu na ZAIKS i inne stowarzyszenia.

2. Płyty CD lub MP3 z muzyką Creative Commons

Jeśli chcesz puszczać w lokalu sprofilowaną pod gości muzykę i nie być uzależnionym od internetu, to najlepszym wyjściem jest zakup płyty CD lub pendrive z MP3. Możesz wybrać gatunek muzyczny lub wykonawcę i puszczać gościom z odtwarzacza lub komputera. Takie perełki oferują wspomniane wcześniej

• Publicmusic.pl – 3,69zł za płytę + 35,67zł za dożywotnią licencję, w sumie 39,36zł.
• Musicdays.pl – od 20zł do 44zł za płytę z licencją.
• Jamendo.com/pl – w ramach abonamentu za radio internetowe oferuje również możliwość pobrania muzyki na komputer.

Pamiętaj, że grając u siebie muzykę CC z radia lub płyty, warto postarać się o certyfikat z firmy u której kupiłeś usługę. Gdy przyjdzie kontrola z ZAIKS, wystarczy pokazać papierek. W razie problemów możesz skontaktować się w/w firmami i poprosić o pomoc.

3. Skomponowanie własnej playlisty

W przypadku radia internetowego i muzyki na płytach CD płacisz za swoją wygodę. Otóż możesz sam skomponować sobie muzykę do lokalu. Muzyka bez ZAIKS i innych ozz jest na wyciągnięcie ręki. Wystarczy przeszukać serwisy, które skupiają twórców udostępniających swoje utwory na licencji Creative Commons. Polecam spróbować na:

• Otwartezasoby.pl – polska wyszukiwarka
• Eng.letscc.net – świetna zagraniczna wyszukiwarka
• Jamendo.com/pl

Na soundcloud.com/wearecc/tracks jest mnóstwo artystów udostępniających swoje utwory za darmo. To samo na Youtube, gdzie w opcjach wyszukiwania możemy zaznaczyć „utwory na licencji CC”.

4. Współpraca z lokalnymi zespołami amatorskimi

Jeśli tworzysz undergroundową knajpkę, to alternatywna muzyka bez ZAIKS będzie świetnie pasowała. Puszczanie kawałków młodych kapel i zespołów amatorskich będzie wpisywało się w gusta gości. A także w Twoją filozofię lokalu. Organizowałem w mojej knajpce koncerty amatorskich zespołów, więc podaję kilka sposobów, jak zdobyć namiary na lokalnych twórców:

• popytać wśród znajomych,
• zacząć współpracę z lokalnym studiem nagraniowym, które na pewno ma sporą bazę zespołów,
• przejrzeć lokalne i szkolne koncerty (przed gwiazdami zawsze są supporty),
• gdy już złapałeś kontakt z zespołem, to popytaj jego członków o inne kapele. 

Oprócz tego, że taki zespół może zagrać u Ciebie koncert, to możesz również promować jego twórczość puszczając w knajpie jego utwory. Wszak teraz już prawie każdy amatorski zespół ma na swoim koncie płytę. Pamiętaj, że zawsze warto podpisać umowę z zespołem. To, w jaki sposób się dogadacie zależy od Was.

Pamiętaj jednak, że artysta zrzeszony w ZAiKS nie ma możliwości „zezwolić” Tobie na niepłacenie tantiem! Jeśli jest członkiem ZAiKS-u, to żadna umowa między wami nie zwalnia Cię od płacenia na rzecz stowarzyszenia.

Ile kosztuje ZAIKS

Aby lepiej zobrazować Ci oszczędności, jakie poczynisz dzięki zrezygnowaniu z płacenia na ZAIKS przygotowałem małą symulację. Przyjmijmy, że w średniej wielkości mieście (50.000 mieszkańców) prowadzisz kawiarnię o powierzchni 90m2, w której masz 20 miejsc siedzących.

Odtwarzana muzyka	Koszt roczny
ZAIKS i STOART	807zł za ZAIKS i 660zł za STOART, razem 1467zł. Jak będziesz miał pecha, to zgłosi się jeszcze SAWP – 2095zł/rok. W sumie 3562zł.
Płatne radio internetowe	od 270zł (Publicmusic), po 289zł (Musicdays), 420zł (Jamendo), do 738zł (Rebelscream)
Płyty CD z muzyką CC	od 40zł (Musicdays), do 64zł (Publicmusic) za dwie godzinne płyty
Współpraca z amatorskimi kapelami	w zależności od Waszej umowy
Własna playlista	od 4 do 10 godzin Twojego życia poświęconego na szukanie i dobór utworów
Darmowe radio internetowe	0zł (Radio Wolne Media)

Opłaty za ZAIKS rosną jak grzyby po deszczu, dlatego gdy czytasz ten artykuł ceny mogły pójść już w górę.

Typowo polski sposób jak nie płacić ZAIKSowi

Możesz obniżyć opłaty za ZAIKS o kilkanaście procent, o ile zgłosisz się do nich przed tym, jak oni przyjdą do Ciebie. W małych miastach rzadko chodzą, więc możesz zaryzykować i się nie zgłaszać. Na korzyść dla Ciebie działają również późne godziny otwarcia lokalu lub otwarcie tylko w weekendy.

To są urzędnicy, więc rzadko pracują po godzinie 15:00. Aczkolwiek musisz się liczyć z tym, że mogą Ci potem naliczyć opłaty wstecz. O ile udowodnią Ci, że puszczałeś radio od początku otwarcia lokalu…

Jeśli znasz inne źródła „muzyki bez ZAIKS” lub sposoby jak nie płacić ZAIKSowi, to podziel się swoją wiedzą w komentarzu. Wyjątkowo pozwalam na umieszczanie linków. Wszak cel jest szczytny :)

Czy licencja Creative Commons jest bezpieczna?

Po jakimś czasie od umieszczenia tego artykułu na blogu, napisał do mnie Dyrektor handlowy Publicmusic.pl, którego wiadomość publikuję poniżej:

Witam,
Nie mamy zaufania do licencji Creative Commons. Miał do niej poważne zastrzeżenia zarówno ZAIKS, jak i inne organizacje: STOART, ZPAV. Chodzi o to, że licencja ta nie jest wystawiana tak, jak wymaga tego polskie prawo autorskie. Jest to tylko ogólne oświadczenie, nawet nie podpisane tylko najczęściej jakiś jpg. Korzystający z takiej licencji nie ma żadnej pewności co do rzetelności takiego oświadczenia - nie ma osobistego podpisu oświadczającego, nawet nie wie jak się autor nazywa i czy w ogóle istnieje. Dlatego bezpieczeństwo takiej licencji jest bardzo wątpliwe. W polskiej ustawie o prawie autorskim istnieje tzw. zasada domniemania. Mówi ona, że istnieje domniemanie prawne, że organizacja ochrony praw autorskich jest uprawniona do zarządzania utworami muzycznymi. Takie domniemanie można obalić jedynie dowodem a jakim dowodem jest wydrukowany z internetu jpg? 

A co się stanie jeśli ktoś opatrzy taką licencją jakiś utwór (ściągnięty z internetu) i chroniony gdzieś na świecie przez jakąś organizację ochrony praw autorskich? Zrobi to np. dla zabawy albo z chęci zysku. Wówczas korzystający z takiej licencji dużo ryzykuje.

Ponadto kwestią niejasną pozostaje, co w sytuacji jeśli autor takiego oświadczenia zmieni swoją decyzję. (podpisze lukratywny kontrakt z dużą wytwórnią, która zażąda ochrony utworu). Wówczas wcześniejsze oświadczenie przestanie obowiązywać. Czy restaurator musi na bieżąco obserwować wszystkie oświadczenia wszystkich autorów, którzy przecież w każdej chwili mogą przystąpić do ZAIKS, czy jakiejkolwiek innej organizacji tego typu na świecie? Wówczas w każdej chwili może się okazać, że korzysta jednak w danym momencie bezprawnie z utworu?

Krzysztof Lewandowski
Dyrektor handlowy
Publicmusic

Czekam na ustosunkowanie się do tej wiadomości przedstawiciela stowarzyszenia Creative Commons w Polsce. Jedno jest jednak pewne nawet w obecnym systemie – muzyka bez ZAIKS jest naprawdę możliwa!

Jeśli mimo wszystko zdecydujesz się na ZAIKS, to TUTAJ znajdziesz wzór wniosku o licencję na odtwarzanie utworów muzycznych w swojej knajpie.