Jak założyć fundację z działalnością gospodarczą?

Jednym ze sposób prowadzenia działalności w Polsce jest fundacja. Jak założyć fundację z działalnością gospodarczą, aby zaoszczędzić na ZUS i podatkach?

Fundacja jest ciekawym sposobem na prowadzenie działalności gospodarczej dla osób, które czują powołanie do działalności społecznej. Biznesową alternatywą dla fundacji jest spółdzielnia socjalna, a społeczną – stowarzyszenie.

Najbardziej znany przykład fundacji to WOŚP. Z wolnościowego podwórka polecam spojrzeć na działalność Fundacji Wolności i Przedsiębiorczości oraz Instytutu Edukacji Ekonomicznej im. Ludwika von Misesa.

DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA W FUNDACJI

Możesz utworzyć fundację tylko dla realizacji celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, natomiast działalność zarobkową fundacja może prowadzić jedynie w rozmiarach służących realizacji tych celów. Mówiąc wprost, fundacja prowadzi działalność gospodarczą aby pozyskać środki na realizację założonych przez siebie celów.

Fundacja powinna pozostawać w ścisłym związku z prowadzoną działalnością fundacji, ale jednocześnie działalność gospodarcza nie może stanowić jedynego jej zadania. Działalność statutowa fundacji jest priorytetowa, a pieniądze zyskane z DG powinny jedynie wspomagać osiąganie celów.

Gdy fundacja zajmuje się wyłącznie prowadzeniem działalności gospodarczej, wówczas istnieje możliwość sądowej ingerencji. Tryb jest określany przez art. 12 ust. 1 ustawy o fundacjach. Były już tego typu sprawy w Sądzie Najwyższym, więc warto dawać sobie sprawę z wagi problemu.

Fundacja może prowadzić działalność gospodarczą:

1. wydzielając w tym celu osobną jednostkę (zakład),
2. posiadając udziały lub akcje w spółkach prawa handlowego,
3. bez szczególnego wyodrębnienia wewnętrznych struktur.

KTO MOŻE ZAŁOŻYĆ FUNDACJĘ?

Kto może zostać fundatorem, czyli założycielem fundacji? Okazuje się, że może nim być zarówno obywatel polski jak i cudzoziemiec. Zgodnie z ustawą, „fundację mogą ustanowić osoby fizyczne niezależnie od ich obywatelstwa i miejsca zamieszkania” (art. 2 ust. 1). Co  ciekawe, fundację może powołać także osoba prawna. Może to być np. spółka lub uczelnia.

Nic nie stoi na przeszkodzie, aby fundatorów było kilku. Może to być kilka osób fizycznych, kilka osób prawnych lub grupa w skład której wchodzą zarówno osoby fizyczne jak i prawne.

Fundator nie musi być aktywnym działaczem fundacji. Jest on zapisany w akcie notarialnym dożywotnio i nie da się tego zmienić. Aby przekonać się o tym dobitnie, warto wiedzieć, że fundatorem może być osoba zmarła. Wystarczy, że w swoim testamencie zapisze majątek z przeznaczeniem na fundację.

ZAŁOŻENIE FUNDACJI KROK PO KROKU

Znane powiedzenie mówi: „Jeśli masz przyjaciół – załóż stowarzyszenie. Jeśli masz pieniądze – załóż fundację”. Czy trudno jest założyć fundację z działalnością gospodarczą? Nie, aby założyć fundację należy wykonać kilka czynności.  Do Ciebie jako fundatora należy wykonanie 3 kroków:

1. sporządzenie aktu fundacyjnego (oświadczenia woli),
2. określenie funduszu założycielskiego (majątek),
3. opracowanie statutu fundacji.

Na koniec musisz zarejestrować fundację w KRS.

1. Akt fundacyjny, czyli oświadczenie woli

W celu założenia fundacji konieczne jest sporządzenie aktu fundacyjnego, zwanego też oświadczeniem woli. Akt fundacyjny musi zostać potwierdzony notarialnie, za co notariusz pobiera taksę. Wysokość taksy jest uzależniona od majątku, jaki fundator włoży „na start” w fundację. Przy wkładzie na poziomie 3000 zł, taksa wynosi 123 zł brutto, natomiast przy wkładzie 2 mln, taksa to 10 tys. zł.

Maksymalne stawki taksy notarialnej od poszczególnych wartości ustala Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (Dz. U. Nr 148, poz. 1564 z późn. zm.). Wyjątkiem jest sytuacja, w której ustanowienie fundacji następuje poprzez zapisy w testamencie. Wówczas nie jest potrzebny akt notarialny.

Stawki taksy notarialnej

Co musi zawierać oświadczenie woli o ustanowieniu fundacji:

• cel/cele powstania fundacji,
• majątek przeznaczony na jego/ich realizację.

W oświadczeniu woli ministra istnieje możliwość wskazania ministra, które będzie sprawował nadzór nad fundacją. W tym przypadku należy przyjrzeć się celom fundacji i wskazać ministra, który posiada zbieżny zakres działania. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby wskazać ministra na etapie rejestracji w KRS. Zobacz przykładowy akt fundacyjny.

2. Co może być majątkiem fundacji?

Fundusz założycielski fundacji powstaje poprzez włożenie do fundacji majątku przez fundatora lub fundatorów. Celem funduszu jest umożliwienie fundacji realizacji celu określonego w statucie. Majątkiem włożonym do fundacji mogą być:

• pieniądze,
• papiery wartościowe,
• rzeczy ruchome i nieruchome.

Nie można określić majątkiem ograniczonych praw rzeczowych, jak hipoteka, zastaw, prawa autorskie czy wierzytelności. Natomiast można je wnieść do fundacji obok wskazanych ustawowo wkładów majątkowych.

Jeśli fundacja nie będzie prowadziła działalności gospodarczej, to fundusz założycielsko może opiewać na 500 – 1000 zł. Nie mniej w przypadku zamiaru podjęcia działalności, a taki przykład rozważamy, majątek powinien wynosić ponad 2000 zł. W tym przypadku rozdziela się 1500 zł na działalność statutową i np. 1000 zł na działalność gospodarczą. Środki na działalność statutową muszą być wyższe, aniżeli na działalność gospodarczą. Przekazanie majątku odbywa się po wpisaniu fundacji do KRS.

3. Sporządzenie statutu fundacji

Prowadzenie działalności gospodarczej przez fundację musi wynikać ze statutu. To w statucie powinny zostać wskazane rodzaj i zakres prowadzonej działalności. Możliwość prowadzenia przez fundację działalności zarobkowej najlepiej przewidzieć podczas otwierania fundacji. Na szczęście, jeśli statut nie zawiera takich postanowień, zawsze można go zmienić. Wówczas jednak fundacja musi wskazać minimalne środki przeznaczone na działalność gospodarczą w wysokości jednego tysiąca złotych.

Fundacja, która prowadzi DG, musi zostać zarejestrowana w KRS (Krajowym Rejestrze Sądowym) w rejestrze przedsiębiorców. Wówczas rodzaj działalności określisz korzystając z listy PKD – Polskiej Klasyfikacji Działalności. Przy zakładaniu fundacji podstawowym kodem Polskiej Klasyfikacji Działalności jest: PKD 94.99.Z – Działalność pozostałych organizacji członkowskich, gdzie indziej niesklasyfikowana.

Pozostałe kwestie, które powinny znaleźć się w statucie fundacji

1. nazwa fundacji – w nazwie fundacji, która prowadzi działalność gospodarczą, powinno znaleźć się określenie „fundacja” lub skrót np. „fund.”.
2. siedziba,
3. majątek,
4. cele,
5. zasady, formy i zakres działalności,
6. skład i organizacja zarządu,
7. sposób powoływania oraz obowiązki i uprawnienia zarządu.

Oprócz zarządu, który jest obowiązkowy, w statucie fundacji możesz określić inne organy:

• rada fundatorów (zgromadzenie fundatorów),
• rada nadzorcza i/lub komisja rewizyjna – kontrola i nadzór nad sprawozdaniami zarządu. Skład nie może pokrywać się zarządem,
• rada programowa – doradcza, wskazuje kierunki działalności fundacji.

Każda fundacja posiada swoje cele, które może wybrać spośród katalogu otwartego, znajdującego się w art. 1 ustawy o fundacjach. Przykładowe cele fundacji:

• ochrona zdrowia,
• rozwój gospodarki i nauki,
• oświata i wychowanie,
• kultura i sztuka,
• opieka i pomoc społeczna,
• ochrona środowiska,
• opieka nad zabytkami.

Zobacz, jak wygląda statut fundacji, na przykładzie Instytutu Edukacji Ekonomicznej Ludwika von Misesa: klik.

4. Rejestracja fundacji w KRS

Ostatnim etapem rejestracji jest wizyta w wydziale gospodarczym sądu rejonowego. Fundacja, która będzie prowadziła działalność, zostanie wpisana do dwóch rejestrów KRS:

1. rejestr stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej,
2. rejestr przedsiębiorców.

Rejestrując fundację w obu rejestrach, opłata sądowa wyniesie 500 zł. Do tego należy doliczyć obowiązek ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, co kosztuje 100 zł. Łącznie koszty zamkną się w 600 zł. Razem z wnioskiem o rejestrację, fundacja otrzyma REGON i NIP.

Wzory dokumentów potrzebnych do rejestracji fundacji w KRS znajdziesz w zakładce dokumenty. Są to:

1. główny formularz KRS-W20,
2. załączniki: KRS-WM, KRS-WF i KRS-WK.

STRONA INTERNETOWA DLA FUNDACJI

Od strony internetowej zaczyna się dzisiaj otwieranie działalności. Bez strony www, fundacja będzie miała ciężko zdobyć zaufanie i status profesjonalnej. Koszt utworzenia strony internetowej to przeważnie od 1000 zł za stronę wizytówkę do 5000 zł za sklep internetowy. Możesz to zrobić samodzielnie, korzystając z porad jak stworzyć stronę www dla firmy.

Ewentualnie zlecić utworzenie strony www profesjonalistom. W tym miejscu mam dla Ciebie dobrą wiadomość. Zamawiając stronę internetową dla swojej firmy przez serwis xzt.pl dostaniesz 10% rabatu. Wystarczy, że podasz kod rabatowy: niepoddawajsie.

PODATKI I KSIĘGOWOŚĆ W FUNDACJI

Założenie działalności gospodarczej przez fundację wiąże się z dodatkowymi obowiązkami w zakresie sporządzania i zatwierdzania sprawozdań finansowych oraz prowadzenia pełnej księgowości.

Księgi rachunkowe fundacji obejmują:

• dziennik,
• księgę główną,
• księgi pomocnicze,
• zestawienia obrotów i sald,
• kont księgi głównej,
• salda kont ksiąg pomocniczych,
• wykaz składników aktywów i pasywów (inwentarz).

Operacje gospodarcze ujmuje się w księgach rachunkowych i wykazuje się w sprawozdaniu finansowym. Według art. 2 ust. 5 ustawy o rachunkowości, fundacja posiadająca status OPP ma możliwość prowadzenia uproszczonej księgowości. Musi spełnić jednak kilka warunków, m.in. przychody z prowadzonej działalności za rok ubiegły nie mogą przekroczyć 100 000 zł.

Jeśli zdecydujesz się prowadzić księgowość fundacji w formie uproszczonej ewidencji, musisz zgłosić ten fakt do naczelnika urzędu skarbowego w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia działalności.

Zwolnienia podatkowe

W przypadku podatków, fundacja będzie musiała płacić podatek dochodowy od osób prawnych oraz podatek VAT (jeżeli będzie jego płatnikiem). Gdy fundacja sprzedaje towary i usługi na rzecz osób fizycznych, musi prowadzić ewidencję obrotu i należnego podatku za pomocą kasy fiskalnej.

Ustawodawca przewidział również preferencje podatkowe dla fundacji. Wynikają one z z art. 17 ust. 1 pkt 4 i 6c ustawy z 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych. I tak na przykład dochód fundacji przeznaczony na jej cele statutowe jest zwolniony z podatku dochodowego. Ponadto nabycie przez fundację w drodze spadku, zapisu lub darowizny pieniędzy lub innych rzeczy ruchomych albo praw majątkowych jest zwolnione z podatku od spadków i darowizn.

Konstruując statut fundacji warto pamiętać o wpisaniu celów określonych w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT. Wówczas dochód będzie zwolniony z opodatkowania.

Fundacja a ZUS

Podobnie jak w przypadku spółki z o.o., fundacja daje spore możliwości ominięcia ZUS-u. Wszystko dzięki temu, że większość fundatorów otrzymuje wynagrodzenia z tytułu powołania. Natomiast powołanie nie jest tytułem do opłacania składek. Składki ZUS dla przedsiębiorców rosną z roku na rok, zatem ta możliwość będzie cenna dla każdego, kto chce oszczędzać samodzielnie na emeryturę.

Fundator jako osoba fizyczna nie musi opłacać składek, do momentu zatrudnienia w fundacji na podstawie umowy o pracę lub zlecenie. Fundacja przeważa nad spółką z o.o., w której możliwość ominięcia ZUS-u jest dostępna tylko dla spółki wieloosobowej. W przypadku fundacji wystarczy jeden fundator.

Status Organizacji Pożytku Publicznego

Uzyskanie statusu OPP wymaga spełnienia wymogów określonych w ustawie z 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Wówczas fundacja również będzie mogła prowadzić działalność gospodarczą, ale tylko w formie dodatkowej w stosunku do działalności pożytku publicznego. Zakresy tych działalności nie mogą się pokrywać.

Fundacja, która posiada status organizacji pożytku publicznego posiada szerszy zakres preferencji podatkowych. Ponadto, może pozyskiwać dodatkowe środki z tzw. 1% podatku dochodowego.

JAK WYPŁACIĆ PIENIĄDZE Z FUNDACJI?

Fundacja działa pod kątem wypłacania pieniędzy na podobnych zasadach co spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

Możesz więc wypłacić pieniądze z fundacji m.in. za:

• wynagrodzenie członka zarządu,
• dzierżawę lub najem,
• umowę o pracę,
• umowę zleceni i UoD,
• wykonując zlecenia na zasadzie działalności gospodarczej.

W statucie fundacji fundator określa zasady jej działania. Może to być na przykład określenie wynagrodzenia dla prezesa, członka zarządu, skarbnika itd. Ponadto fundacja może wydzierżawiać różne rzeczy od osób fizycznych, opłacać usługi wykonywane przez osoby posiadające działalność gospodarczą lub na podstawie umowy o dzieło czy też zlecenie.

SKĄD WZIĄĆ PIENIĄDZE NA FUNDACJĘ?

Oprócz prowadzenia działalności gospodarczej i odpłatnej działalności pożytku publicznego, fundacja ma możliwość pozyskania pieniędzy z kilku innych źródeł. Do najczęściej wykorzystywanych należą:

1. dotacje,
2. fundusze europejskie,
3. granty,
4. zbiórki publiczne,
5. darowizny pieniężne i rzeczowe,
6. crowdfunfing,
7. kredyt na otwarcie firmy,
8. 1% podatku.

Obrotny fundator potrafi zadbać o finanse fundacji, nie tylko prowadząc działalność, ale także sięgając po środki publiczne. Przydatna do tego będzie wiedza z dziedziny fundraisingu.

Fundraising. Pierwszy polski praktyczny podręcznik – Maciej Gnyszka

Jest to pierwsze w Polsce kompleksowe opracowanie tematu fundraisingu, czyli zdobywania pieniędzy na działalność organizacji. Autor przedstawia strategie i sposoby na skuteczne zdobywanie środków od osób indywidualnych i prawnych. Tego typu działalność jest cenna w każdej organizacji, która chce spełniać misję społeczną i mieć na to środki.

PLUSY I MINUSY FUNDACJI

Każda forma prowadzenia działalności ma swoje mocne i słabe strony. Przed założeniem warto je poznać, aby dokładnie przemyśleć decyzję.

O opinię na temat zalet i wad prowadzenia fundacji zapytałem Marka Wójcika, prezesa fundacji Pasja Nauki:

PODSUMOWANIE I OCENA

Fundacja jest niewątpliwie atrakcyjną formą prowadzenia działalności gospodarczej. Choć zawiera pewne obostrzenia, wydaje się być bardzo elastyczna i korzystna podatkowo. Wybierając pomiędzy spółdzielnią socjalną, stowarzyszeniem a fundacją, zdecydowanie warto postawić na fundację. Zwłaszcza, gdy oprócz działalności społecznej i edukacyjnej chcesz zarabiać pieniądze.

Fundacja zamiast firmy? Dlaczego nie!